NIEBOWODA - oglądamy czy bawimy się
Rodzice uwielbiają, kiedy ich dzieci wchodzą na scenę i biorą czynny udział w przedstawieniu. Stąd tak ogromna popularność projektów takich jak A CO TO?, będącym w gruncie rzeczy teatralną zabawą. Biorą w nim jednak udział dzieci do lat 4, których ogromna ciekawość świata i bardzo już rozwinięte “wielokanałowe” możliwości percepcyjne sprawiają, że stosunkowo łatwo potrafią przerzucać uwagę z rzeczy bliskich i własnych działań, na te dalsze, prezentowane przez aktora. I dzięki temu zabawa ma jednak wyraźne cechy spektaklu teatralnego. Dzieci młodsze, przychodzące na A CO TO? (1-2 lata) zwykle pozostają na kolanach rodziców i z otwartymi buziami oglądają swoich starszych kolegów i to, co dzieje się na scenie. I to jest bardzo dobre dla nich rozwiązanie.
Sprawa ma się jednak zupełnie inaczej, gdy odbiorcami są wyłącznie dzieci najmłodsze, np. maluszki kilkumiesięczne - półtoraroczne, jak to dzieje się w przypadku spektaklu NIEBOWODA. Gdy same wędrują lub raczkują po scenie, natychmiast skupiają się na tym z bodźców, który jest najbliżej i który mogą wziąć do rączki (lub buzi :) ). Jest to dla nich po prostu jak zabawa w trochę innej piaskownicy. A szkoda, bo projekt NIEBOWODA ma im znacznie więcej do zaoferowania! Bez wsparcie rodziców i ich przewodnictwa tak małe dzieci tylko w bardzo niewielkim stopniu korzystają z wyjątkowych, stymulujących bodźców wizualnych, dźwiękowych, a nawet dotykowych.
W czasie cyklu próbnych pokazów przedpremierowych NIEBOWODY wypróbowaliśmy obie wersje uczestnictwa dzieci w spektaklu - ze swobodnym dostępem maluchów na scenę, a także sytuację, gdy prosimy rodziców o to, by dzieci w czasie przedstawienia pozostały blisko przy nich. Różnica jest kolosalna!
W pierwszym wypadku rodzice byll wprawdzie zachwyceni, że ich maleństwo idzie, dokąd chce i dotyka wszystkiego, na co ma ochotę. Ale po zakończeniu, gdy pytaliśmy ich o uwagi, powtarzały się najczęściej trzy:
- przedstawienie trochę chaotyczne,
- szkoda, że moje dziecko nie zauważyło tylu ciekawych rzeczy, dziejących się na scenie,
- część rekwizytów dobrze byłoby zmienić (najlepiej na miękkie, kolorowe piłeczki…).
Spełnienie tych warunków jest albo niemożliwe, albo mija się z celem:
- przedstawienie zawsze będzie odrobinę chaotyczne, jeśli porusza się swobodnie po scenie i bawi dowolnymi rekwizytami grupka jednorocznych maluchów; nawet jeśli aktorzy wykonują w całości swój “program”;
- dziecko nie zauważy np. ciekawej projekcji na ścianie, jeśli siedzi do niej tyłem na środku sceny i bawi się jakimś rekwizytem; do tego potrzebny jest rodzic, który zwróci mu uwagę na to, co ciekawe i niezwykłe, i co można zobaczyć z przeznaczonych do tego miejsc;
- kolorowe miękkie piłeczki znajdują się w każdej sali zabaw; przychodząc do teatru zapewne chcielibyśmy, żeby dzieci zobaczyły coś więcej?
Natomiast w czasie pokazów, w czasie których dzieci przebywały blisko rodziców, bardzo wyjątkowo zdarzały się sytuacje, gdy wyrywały się, żeby wejść na scenę. Okazuje się, że maluchy podświadomie doskonale rozumieją sytuację, w której zmieniają się zasady obcowania z przestrzenią. Oczywiście trzeba im zaoferować coś w zamian za swobodę wędrowania w każdym kierunku i dotykania wszystkiego. Ale spektakl taki jak NIEBOWODA właśnie to robi, proponując mnóstwo wspaniałych bodźców wzrokowych, słuchowych i emocjonalnych! Rodzice byli zdumieni, jak spokojnie ich pociechy siedziały przy nich i z jaką uwagą chłonęły wszystko, co działo się wokół.
Jedyna uwaga rodziców po takim spektaklu:
- byłoby jeszcze wspanialej, gdyby dzieci mogły wchodzić na scenę.
Uwierzcie nam, nie byłoby. :) Wszystko, to, co zrobiło takie wrażenie na widzach, pozostałoby po prostu niezauważone.
Przy tym w projekcie NIEBOWODA bynajmniej nie pozbawiamy dzieci tak ważnego dla nich doświadczania przez dotyk i bezpośrednią fizyczną interakcję z przestrzenią i przedmiotami! Po pierwsze widzowie wchodzą na salę teatralną wcześniej; mają 10 minut na zapoznanie się z niezwykłym otoczeniem i zabawą różnymi, ciekawymi sensorycznie obiektami. Np. do wnętrza wchodzi się po sztucznej niebieskiej trawie, przez zwisające miękkie wstęgi tiulu i jedwabiu w odcieniach niebieskiego i zieleni. Podłoga ma różne faktury; cześć z niej to powierzchnie lustrzane. Tu i tam leżą różne ciekawe przedmioty związane z niebem lub wodą, wszystkie pobudzające sensorycznie i absolutnie bezpieczne dla dzieci.
A gdy zabrzmi gong, oznajmiający początek przedstawienia, należy usiąść na półkoliście rozłożonych poduszkach - to czas, żeby chłonąć wzrokowo i słuchowo wszystko, co dzieje się na scenie. A jest tego naprawdę pod dostatkiem! Spektakl ma generalnie spokojny, relaksujący przebieg, pozwalający małym widzom z uwagą śledzić akcję, a rodzicom “chilloutować się” :) Są też momenty bardziej wartkie, przykuwające uwagę dzieci, gdy ta zaczyna się rozpraszać. Współgra z tym nie tylko (wykonywana w przeważającej części na żywo) muzyka , ale też zmiany świateł i tempa działań. Spektakl powstawał pod nadzorem znanej psycholożki rozwojowej, Doroty Zawadzkiej, czyli Superniani. Dlatego optymalnie dopasowany jest do percepcyjnych możliwości dzieci w wieku 8 mies - 2,5 roku, choć oczywiście różnice między kilkumiesięcznym bobasem a dwulatkiem są ogromne.
Wracając jednak do dotykowych bodźców i interakcji - nawet w czasie dwudziestominutowej części “do oglądania” siedzące przy rodzicach maluszki mają kilkakrotnie okazję do bezpośredniego działania, np. dostają łódeczki z papieru, mogą poczuć prawdziwy wiatr, krople wody czy toczyć srebrne kule. A pod koniec przedstawienia znów jest czas, gdy dzieci wraz z rodzicami wchodzą na środek sali i z bliska mogą zapoznawać się z rekwizytami, które widzieli podczas spektaklu, lub po prostu kołysać się w rytm muzyki.
Taki przebieg zdarzeń jest optymalny, dając maluchom okazję zarówno do bezpośredniej eksploracji i doświadczeń dotykowych, jak i możliwość maksymalnego chłonięcia wzrokowo-słuchowego tego, co niesie sam przebieg spektaklu.
Tak więc, na pytanie zadane w tytule, odpowiadamy:
NIEBOWODA - oglądamy, gdy na to czas oraz bawimy się, gdy na to czas, czyli w sumie jedno i drugie: OGLĄDAMY I BAWIMY SIĘ! :)
Zapraszamy na spektakl NIEBOWODA!
